1000 công trình nghiên cứu khoa học và bài thuốc gia truyền của các thầy thuốc Hà Nội - Bài số 161

BÀI SỐ 161

Tâm đắc chữa kinh giản

(Tức bệnh động kinh)

Hoàng Cao Thưởng

Đông y Khu Hoàn Kiếm.

Chứng trạng: Người bệnh lúc phát, lúc không, gián đoạn nên gọi là “giản” hoặc phát hàng ngày, hoặc một ngày phát nhiều lần, hoặc cách 10 ngày phát một lần, hoặc vài tháng phát một lần, hoặc 1 năm mới phát một lần.

Lúc phát thì thình lình ngã lăn bất tỉnh nhân sự, hôn mê, nghiến răng, cắn miệng, bọt mép sùi ra, 2 mắt trợn ngược, hoặc miệng mắt méo xệch, chân tay co quắp, trong miệng đờm kêu như tiếng lợn, tiếng dê, thời gian lên cơn không nhất định, mau hoặc lâu mới tỉnh, lúc tỉnh rồi thôi như người thường, hoặc chỉ váng đầu hoặc mệt mỏi chốc lát là khỏi.

Mạch thường là Hoạt.

Bệnh này tựa như chứng trúng phong, nhưng có điểm khác với trúng phong là sau khi tỉnh thì trúng phong có di chứng như méo mồm, lệch miệng hoặc liệt nửa người, mà kinh giản thì không có di chứng.

Nguyên tắc chữa bệnh giản phải lấy phép quét đờm, tuyên khiếu, tức phong đinh giản làm chủ trong khi bệnh phát và lúc bình thường thì bồi bổ Tỳ Thận.

Bài thuốc:

1. Kinh giới tuệ (sao tồn tính) 100 gam

2. Sinh Bạch phàn 70 gam

3. Khô phàn 30 gam

Các vị đều tán nhỏ, giây kỹ, quấy hồ tẻ cho lẫn vào, hồ 1 chén con nước gừng sống, luyện với thuốc bột trên viên bằng hạt đậu xanh, rồi lấy bột Chu sa bao ngoài làm áo phơi thật khô cho vào lọ dùng dần.

Cách dùng:

Người lớn mỗi ngày uống 1 lần, mỗi lần 30 - 35 viên chiêu với 1 chén đồng tiện.

Trẻ em từ 5 đến 10 tuổi, mỗi lần uống 15 - 20 viên chiêu với 1 chén đồng tiện.

Uống liên tục từ 1 đến 3 tháng, khi thấy cơn giản thưa thì mỗi ngày rút xuống uông 1 lần, liều lượng như cũ, đồng thời uống kèm thêm thuốc bổ Tỳ Thận, hoặc bổ khí huyết gia những vị an thần như Táo nhân (sao), Viễn trí, chế Cam thảo, và những vị thanh tâm như Xuyên liên, Thần xa.

Tác dụng bài thuốc:

Bện kinh giản là do bị sợ hãi, kinh khủng quá thương đến can thận, hoặc ăn uống không điều độ làm cho tỳ vị thương tổn, thuỷ cốc không hoá được, ngưng trệ lâu ngày thành đờm dãi, một khi can khí không điều hoà, nghịch lên làm cho can phong bị động, đàm tích do can phong xúc động đi nghịch lên làm nghẽn tắc đường khiếu của Tâm bào mà sinh bệnh.

Bài này dùng Kinh giời tuệ vị tân, khí ôn có công năng thông kinh hoạt lạc, phát tán phong tà, thấp khí chữa được các chứng trúng phong, cấm khẩu, mình gáy ngay đờ, làm mát được đầu mắt, thông được cuống họng, phối hợp với vị bạch phàn vị toan khí hàn có công năng trừ phong khử nhiệt, tiêu đàm, chỉ khát. Ngoài ra lấy chu xa làm áo để an thần, thang bằng đồng tiện để tư âm giáng hoả, hạ khí, tiêu ứ, luyện với nước gừng sống để khai đàm hạ khí, trừ xú khí, thông thần minh, nên có thể đủ tác dụng làm quát đàm, tuyên khiếu, tức phong, định giản được.

Bài này sử dụng đã lâu đời và đã có kinh nghiệm chữa nhiều người khỏi nhất là những bệnh nhân chưa có vợ hoặc chồng thì rất công hiệu.

Kiêng ăn các loại cua, cá và các vị cay, nóng hoặc sào nấu chậm tiêu như rượu, ớt, tỏi, mỡ nhiều.