1000 công trình nghiên cứu khoa học và bài thuốc gia truyền của các thầy thuốc Hà Nội - Bài số 292

BÀI SỐ 292. PHONG THẤP - TÊ THẤP

(Nhức mỏi gân xương, tê, bại, liệt)

Người trình bày: Phó Đức Thành Số 33 Phố Hàng Ngang - Khu Hoàn Kiếm.

Lịch sử phương thuốc: Gia truyền 3 đời, sau rút kinh nghiệm áp dụng trong thực tiễn lâm sàng có thay đổi, gia giảm mà đúc kết nên.

Phương thuốc:

1. Cốt toái bổ 3 lạng

2. Thiên niên kiện 3 lạng

3. Hà thủ ô (chế) 5 lạng

4. Vỏ cây trành trành (giã quế) 5 lạng

5. Cẩm xà lạc (Cẩm xà lực) 3 lạng

6. Quế chi 5 đồng cân

7. Tùng tiết 2 lạng

8. Phong khương 2 lạng

9. Rễ bưởi bung 2 lạng

10. Rễ cỏ sước 2 lạng

11. Rễ găng tu hú (táo ma) 3 lạng

12. Huyết giác 5 lạng

(12 vị tán bột)

13. Hy thiêm 5 lạng

14. Ích mẫu 5 lạng

15. Thương nhĩ 2 lạng

16. Rễ lá lốt 1 lạng

(4 vị nấu thành cao)

Bào chế:

12 vị trên để sống, rửa sạch, phơi khô, thái nhỏ, tán thành bột.

4 vị dưới Hy thiêm, Ích mẫu, Thương nhĩ, lá lốt, cho vào nồi cứ 10 kg thuốc thì cho 20 lít nước đun cạn còn độ 5 lít chắt ra, đó là nước đầu. Lần thứ 2 đổ vào 15 lít nước, đun cạn còn độ 3 lít lại chắt ra, đổ bã thuốc, rồi cô cả 2 nước thuốc cho cạn còn độ 3 lít là được. Dùng 3 lít cao này luyện với thuốc bột trên, đóng thành bánh như bánh thần khúc (mỗi bánh độ 2 lạng rưỡi), đem phơi nắng cho khô hoặc sấy khô, không để cho khô xác hoặc khô giòn. Sau lấy Tùng chi tức nhựa thông nấu thành miếng như (colophane), đun cho tan thành nước rồi cặp bánh thuốc nhúng vào cho đều để vào nong cho nguội. Nhưng tùng chi bao ngoài có mục đích trợ cho sức thuốc tăng thêm tác dụng, giữ cho thuốc không hả, không mốc. Khi thuốc đã nguội lấy giấy gói kín từng bánh, để vào một cái thúng hoặc hộp cho kín, có thể để 2 năm thuốc vẫn không mốc, không mất tác dụng.

Cách dùng:

Đem một bánh thuốc giã dập, ngâm vào nửa lít rượu trắng tốt, trong 2 ngày thì uống nóng được.

Mỗi ngày uống 3 lần: buổi sáng và buổi chiều trước bữa cơm và buổi tối lúc sắp đi ngủ.

Lời dặn:

Có thể chế thêm nửa lít rượu nữa vào thuốc khi uống hết 1/3 lần ngâm rượu trước.

Chủ trị:

Các chứng phong thấp, tê thấp, nhức mỏi gân xương, tê, bại, liệt, sưng đau đầu gối, đau lưng, đau mình…

Cấm kỵ:

Có mang không nên dùng.

Kiêng ăn: Cà chua, rau, dưa và củ cải.

Phản ứng: Không phản ứng.

Kết quả:

Mỗi năm đã bán hàng vạn bánh thuốc. Phối hợp với bài thuốc cao dán sau đây có thể đạt kết quả từ 80 đến 85 %.

II. Bài thuốc cao.

1. Củ dáy dại 26 lạng

2. Sáp ong 8 lạng

3. Tùng chi 6 lạng

4. Dậu vét (thầu dầu) 2 lít

(Nếu có dầu vừng thì tốt hơn)

Bào chế:

Củ dáy gọt bỏ vỏ, giã nát cho vào dầu vét nấu, khi nào thấy cháy nổi bã lên thì lọc bỏ bã đi, cô dậu cho sánh rồi cho Tùng chi vào đun cho tan hết, mới cho Sáp ong vào quấy dần cho tan, đun đến khi nào giỏ giọt thành cao vào nước lạnh nó đóng lại thành châu thì đổ ra chậu, đánh luôn tay đến khi nguội hẳn thì cao mới đều và mịn.

Cách dùng:

Phiết cao vào giấy, dán vào các chỗ đau sưng, mỗi ngày thay một lần. Khi đã lên da non không phải thay nữa, tự nhiên bong ra.

Chủ trị:

Các chứng sưng, đau, nhức, mỏi như sưng các khớp, đau lưng, rức đau, tức ngực… Kiêm trị các loại đinh mụn nhọt, loét lở có máu mủ hoặc các vết thương do các loại trùng độc cắn và các vết thương.

Chú ý:

Ngoài ra còn có thể xoa hoặc bóp thêm (cho bệnh phong thấp, tê thấp) các loại rượu như rượu Đài bì, rượu gừng tức là lấy lá Đài bì tươi hoặc gừng sống giã nát cho vào rượu đun cách thuỷ cho kỹ rồi đem dùng, thì bệnh càng chóng thấy công hiệu.