1000 công trình nghiên cứu khoa học và bài thuốc gia truyền của các thầy thuốc Hà Nội - Bài số 303

BÀI SỐ 303

Đông y Nguyễn Văn Chính

119 Phủ Doãn - Hoàn Kiếm - Hà Nội.

Bài thuốc: Bài thuốc này kiêm trị cả phong hàn, thấp tý và nhiệt tý, khác nhau là chỗ gia giảm vị thuốc cho hợp với từng loại hình trên thực tiễn lâm sàng.

1. Cốt khí căn 28 gr

2. Cốt toái bổ 12 gr

3. Hà thủ ô đỏ 20 gr

4. Trần bì 4 gr

5. Thiên niên kiện 8 gr (thống tý gia thêm 4 gr)

6. Quế tiêm 4 gr (thống tý gia thêm 8 gr)

7. Xương bồ 8 gr

8. Cỏ xước 12 gr

9. Hy thiêm 12 gr (hành tý gia thêm 3 gr)

10. Nữ trinh 12 gr (hành tý gia thêm 4 gr)

11. Hoa đu đủ đực 8 gr

12. Cam thảo 4 gr

13. Dây đau xương 12 gr

14. Xương truật 12 gr (trước tý gia thêm 4 gr)

15. Ngũ gia bì 8 gr (trước tý gia thêm 4 gr)

Nhiệt tý thì bỏ quế tiêm, gia thêm 10 gr Sinh địa và 16 gr Cát căn.

Cách chế:

Hà thủ ô: Đun đậu đen, lấy nước đặc tẩm vào hà thủ ô, phơi cho khô lại tẩm và phơi 9 lần.

Xương truật: Tẩm nước gạo đặc 3 giờ liền, vớt ra phơi khô sao vàng.

Các vị khác không phải sao tẩm, rửa sạch, phơi khô giòn.

Trộn đều các cị thuốc và liều lượng thuốc theo từng loại bệnh để làm thuốc bột.

Cách dùng: Các loại thuốc để riêng theo từng loại hình bệnh, gặp loại hình bệnh nào sẽ sử dụng thuốc của loại bệnh ấy, không được lẫn lộn.

1) Đối với từng loại bệnh phong, hàn, thấp tý, lấy 100 gr thuốc bột của từng loại hình, sau khi đã chẩn đoán chính xác, ngâm với 100cc nước sôi, ngâm nửa giờ cho thuốc ngấm với nước rồi cho thêm vào 1/2 lít rượu trắng tốt, ngâm 1 ngày 1 đêm là được.

Mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần uống 1 chén con vào lúc trước 2 bữa cơm và lúc sắp đi ngủ. Người không uống được rượu nặng thì pha thêm ít nước sôi vào thuốc cho nhẹ bớt độ rượu.

2) Đối với loại hình thấp nhiệt thì lấy 50 gr thuốc bột của loại nhiệt tý cho vào siêu, đổ 2 bát nước lã, sắc kỹ còn trên 1 bát, chia làm 3 lần, uống vào buổi sáng, chiều và tối trong 1 ngày. Không phải uống với rượu.

Sử dụng thang thuốc với thuốc bột:

Trước hết phải xác định là tê thấp thuộc loại hình nào. Sau khi chẩn đoán thì dùng thuốc bột theo loại hình bệnh ấy mà uống với thang như sau, tuỳ sự biến chứng của từng loại:

+ Nếu phù nề bụng và chân: Lấy 16 gr rễ cây dứa dại (loại mọc ở bờ ruộng) để sống, rửa sạch, sắc lấy nước (cho 2 bát nước sắc còn 1 bát), uống với 50 gr thuốc bột trong 1 ngày, chia làm 3 lần uống sáng, chiều và tối. Nếu phù nề rút thì thôi ngay không dùng dứa dại nữa.

+ Mẩn ngứa dữ dội ngoài da: Thang bằng

Ké đầu ngựa 8 gr

Thổ phục linh 20 gr

Huyền sâm 12 gr

Sắc uống với 50 gr thuốc bột trong 1 ngày. Sắc và uống như trên nếu thấy khỏi mẩn ngứa thì thôi ngay, không dùng thang nữa.

Phụ nữ rối loạn kinh nguyệt, huyết có hòn cục, ra khí hư hoặc đau ở vùng dạ con: Thang bằng: Địa du 16 gr

Bạch đồng nữ 12 gr

Ngải diệp 8 gr

Ích mẫu 12 gr

Các vị để sống không sao, uống với 50 gr thuốc bột trong 1 ngày.

Cách sắc và cách uống như trên, khỏi thì thôi không phải uống với thang nữa và tiếp tục uống thuốc ngâm rượu và sắc như trên, tuỳ theo loại hình.

Nếu thuốc bột ngâm rượu, sau khi uống xong 4 thang thuốc, chỉ uống rượu còn bã để lại. Lấy bã thuốc đun lẫn với: 400 gr lá bưởi tươi

400 gr lá cúc tần tươi

100 gr lá sả tươi

1 thìa muối trắng

Đun sôi độ 15 phút rồi đổ ra chậu (không phải nước lã) để vừa sức nóng, cho 2 chân vào ngâm. Khi nguội nước thì thôi.

Thuốc đồ ngoài tan sưng: Củ chìa vôi

Lá ngải cứu tươi

Lá sài đất tươi

Lá thầu dầu tươi.

Các vị bằng nhau, giã nát. Tối đi ngủ đắp vào chỗ đau, sáng cởi ra, tối lại đắp miếng khác.

+ Nếu chỗ đau lạnh dùng: Củ sả tươi 20 gr

Ngải cứu tươi 20 gr

Gừng sống 1 củ nhỏ

Giã nát, sao nóng với rượu. Tối đắp vào chỗ sưng đau, băng lại. Ngày cởi ra, tối lại làm miếng khác đắp vào

+ Nếu ngoài da bị lở loét: Lấy hoa chổi sể sao vàng, tán nhỏ, giây kỹ, rắc lên chỗ lở loét. Trước khi rắc thuốc phải rửa sạch vết loét.

Kiêng kỵ: Các thứ cua, ếch, lươn, thịt chó, cà chua, cá không vảy, tôm.

Có mang cấm dùng.