1000 công trình nghiên cứu khoa học và bài thuốc gia truyền của các thầy thuốc Hà Nội - Bài số 70

BÀI SỐ 70

Tâm đắc chữa bệnh hàn tả.

Bệnh tả có nhiều loại khác nhau do nhiều nguyên nhân gây nên.

Bài này chuyên chữa về chứng hàn tả do bị khí lạnh xâm nhập vào tạng phủ sinh ra đau bụng đi tả.

Bài thuốc:

1. Hoàng đàn 200 gr

2. Bạch đậu khấu 150 gr

3. Biển đậu 200 gr

4. Thăng ma 200 gr

5. Thảo quả 200 gr

6. Trầm hương nam 200 gr

7. Bắc mộc hương 200 gr

8. Binh lang 100 gr

Cách bào chế:

- Hoàng đàn lấy nước vo gạo đặc mới vo ngâm 5 ngày đêm, cứ mỗi ngày thay nước vo gạo mới 1 lần, khi ngâm đủ 5 ngày thì cạo thật kỹ vỏ vàng, rửa thật sạch bằng nước lã nhiều lần, thía mỏng, phơi khô, sao vàng.

- Bạch đậu khấu bỏ vỏ, lấy nhân, để sống.

- Biển đậu rửa sạch, phơi ráo, sao vàng.

- Thăng ma rửa sạch, phơi khô.

- Thảo quả nướng cháy, bỏ vỏ ngoài, lấy nhân.

- Xương truật rửa sạch, phơi khô, thái mỏng, sao vàng.

- Bắc mộc hương rửa sạch, thía mỏng, phơi khô, không sao.

- Trầm hương rửa sạch, phơi khô, không sao.

- Binh lang thái mỏng, rửa sạch, phơi khô, không sao.

Các vị bào chế đúng như trên xong đem phơi nắng cho giòn, rồi tán thật nhỏ, giây kỹ, lấy bột gạo tẻ quấy thành hồ luyện với thuốc bột cho vừa đủ dẻo để viên, không rắn quá, không nát quá, viên to bằng hạt đỗ đen, xong đem phơi nắng cho thật khô, lại sấy qua, để nguội, cho vào lọ nút kín, bảo đảm khỏi mốc.

Liều lượng dùng:

Người lớn mỗi lần uống 7 viên

Trẻ em từ 6 tuổi đến 8 tuổi mỗi lần uống 2 viên.

Trẻ em từ 9 tuổi đến 11 tuổi mỗi lần uống 3 viên.

Trẻ em từ 12 tuổi đến 15 tuổi mỗi lần uống 4 viên.

Ngày uống 2 đến 4 lần, tuỳ bệnh nặng nhẹ, mỗi lần phải cách nhau khoảng 4 giờ.

Thang thay đổi tuỳ chứng:

- Đau bụng không đi tả, hoà tan thuốc viên với nước đun sôi uống.

- Đau bụng có đi tả, nôn mửa, mà khát nước dùng 25 gr gạo tẻ sao đen, Hoắc hương 4 gr, Gừng sống sắc với 1 bát nước cạn còn 1/3, lấy thang thuốc này hoà tan với thuốc viên uống.

- Đi tả không mửa, không khát dùng 30 gr gạo nếp sao đen sắc như trên, hoà tan với thuốc viên uống.

Kiêng kỵ:

Kỵ: Đang có thai cấm dùng.

Kiêng chất tanh và dầu mỡ.

Bài thuốc gia truyền này có mấy vị là chủ dược, trong bài không thể thiếu được, còn có thiếu ít nhiều liều lượng hoặc không có một hai vị khác cũng có thể châm trước được. Những vị chủ dược là:

1. Hoàng đàn: Tính ôn có công năng thông kinh hoạt lạc, ôn trung khu hàn, chủ trị chứng đau bụng và thổ tả do hàn tả gây nên. Phàm người ta bị đau là do kinh mạch không thông. Hoàng đàn thông kinh hoạt lạc, tính ôn khu được hàn khí nên thu công rất hiệu.

2. Thăng ma: Tính bình có công năng thăng thanh giáng trọc, giải độc, trừ trướng khí, chứng đau bụng thổ tả là do thanh trọc không phân, tà độc lưu uất ở Trường Vị. Thăng ma thăng được khí thanh dương, giáng được trọc khí, giải được độc làm cho trọc khí theo hạ đao ra ngoài nên là một trong những vị chủ dược.

3. Biển đậu: Tính ôn có công năng bổ Tỳ, chỉ tả, hoà trung, hạ khí, trừ thấp. Phàm chứng tả ít nhiều thế nào cũng có thuỷ thấp ở Tỳ. Biển đậu ôn bổ nên trừ được thấp ở Tỳ, Tỳ tả thực, thuỷ thấp uất không còn, vì vậy mà chỉ được tả.

4. Bạch đậu khấu: Khí ôn, có công năng hành khí chỉ thổ, táo thấp chữa các chứng thực tích ẩu thổ.

Trên đây là 4 vị chủ dược không thể thiếu được trong bài. Bài này đã chữa có kinh nghiệm lâu đời có hiệu quả rất tốt, nên làm đúng công thức và nhận định đúng chứng bệnh khi sử dụng.