1000 công trình nghiên cứu khoa học và bài thuốc gia truyền của các thầy thuốc Hà Nội - Bài số 72

BÀI SỐ 72

Tâm đắc sử dụng bài Bát vị tiêu giao gia giảm để chữa chứng Can khí thực và biến chứng của nó.

Chứng trạng: Hay ngây ngấy sốt, ăn kém, ngủ kém, da vàng, cạnh sườn tức, nằm nghiêng thì thấy bên sướn tức không nằm được, đại tiện khi táo, khi lỏng, hay đi kiết lỵ, đôi khi chóng mặt, hoa mắt, mạch Huyễn hữu lực.

Nguyên nhân gây ra bệnh này là do Can khí uất kết, Can thuộc mộc tính thích sự điều đạo tức phải vươn ra thoải mái, nếu vị một lý do gì làm cho Can uất lại hoặc do lục dâm, hoặc do thất tình đều có hại đến Can, Can uất thì huyết phải suy vì Can tàng huyết. Quá trình hành nghề lâu năm, tôi đã sử dụng bài Bát vị tiêu giao gia giảm để chữa bệnh này rất có hiệu quả.

Bài thuốc:

1. Bạch thược (tẩm giấm sấy khô) 12 gr

2. Bạch linh (dùng cả bì) 12 gr

3. Sài hồ 12 gr

4. Xuyên quy 12 gr

5. Đan bì 12 gr

6. Chi tử (tẩm đồng tiện sao đen) 8 gr

7. Cam thảo 6 gr

8. Hoài sơn (sao vàng) 12 gr

9. Nhân trần 12 gr

10. Hương phụ (tẩm đồng tiện sao) 12 gr

11. Xuyên khung 8 gr

12. Đại hoàng 4 gr

Bài này dùng Xuyên quy để nhuận táo bổ huyết, Bạch thược, Sài hồ để bình Can, Bạch linh để lợi thuỷ thẩm thấp, Đan bì để thanh Can hoả phá kết, chi tử để giải uất thanh nhiệt, Hương phụ, Nhân trần để hành khí, lợi thuỷ giải uất, Hoài sơn để bổ Tỳ âm, Xuyên khung để tán Can phong, giải uất kết, Đại hoàng để thông đại tiện thanh hoả, Cam thảo để điều hoà các vị thuốc.

Cả bài có tác dụng hoà Can, thanh nhiệt, giải uất, bổ huyết.

Các vị cân làm 1 thang sắc kỹ, uống mỗi ngày 1 thang.

Kiêng ăn đồ các loại cay, hăng, nóng, tanh và những thức khó tiêu.

Đang có thai không dùng bài này.

Bệnh này nếu không giải quyềt kịp thời sẽ biến chứng như bụng mỗi ngày một to dần, cạnh sườn đau tức, ấn bụng như ấn vào mặt trống, thấy cưng cứng, đại tiện bí hoặc đi ra chất như máu cá, muốn trung tiện không được, thì phải dùng bài Tứ thuận thanh lương sau đây để bụng đỡ to và nhẹ nhõm dần, thông đậi tiện sau mới uống bài Bát vị tiêu giao gia giảm trên cho đến khỏi.